Wyrokiem z 15 marca 2022 r. (sygn. akt I SA/Po 60/22) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uchylił postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Poznaniu w przedmiocie odmowy umorzenia postępowania egzekucyjnego.

Kanwą sporu zawisłego przed WSA w Poznaniu był następujący stan faktyczny: organ egzekucyjny zastosował środki egzekucyjne w postaci zajęcia ruchomości, zajęcia innych wierzytelności oraz zajęć wierzytelności z rachunków bankowych. Ponadto zobowiązania podatkowe zostały zabezpieczone poprzez wpis hipoteki przymusowej zwykłej w księgach wieczystych nieruchomości.

Fiskus stał na stanowisku, że na skutek zastosowanych środków egzekucyjnych, o których podatnik został zawiadomiony, zobowiązania podatkowe objęte tytułami wykonawczymi uległy przedawnieniu w marcu 2019 r. Zobowiązania te zostały jednak zabezpieczone hipoteką i na podstawie art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej mogą być egzekwowane z przedmiotu hipoteki.

Pełnomocnik podnosił, że zobowiązania uległy przedawnieniu, i w związku z tym postępowanie winno być umorzone. Podkreślić należy tu należy znaczenie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 8 października 2013 r. (sygn. akt SK 40/12), który uznał przepis art. 70 § 6 O.p. (w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2002 r.), za niezgodny z Konstytucją RP. W ocenie pełnomocnika Skarżącego, podobne wnioski należy poczynić w zakresie obecnie obowiązującego art. 70 § 8 O.p., choć formalnie nie był on przedmiotem kontroli TK, co potwierdzają sądy administracyjne w wydawanych (vide wyroki: NSA: z 03.04.2019 r., sygn. akt II FSK 3741/18, z 16.09.2014 r., sygn. akt I FSK 317/14, z 20.04.2017 r., sygn. akt I FSK 1834/15).

W konsekwencji powyższego, został złożony wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego wszczętego na podstawie wystawionych tytułów wykonawczych.

WSA w Poznaniu uchylił niekorzystne dla naszego Klienta postanowienie organu podatkowego II instancji, stwierdzając, że skoro niezgodna z Konstytucją była norma zawarta w art. 70 § 6 O.p., to w sposób oczywisty do art. 70 § 8 O.p. miały odpowiednie zastosowanie te same zastrzeżenia konstytucyjne, które zostały podniesione w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 8 października 2013 r. SK 40/12.

W świetle powyższego, WSA w Poznaniu uznał, że powoływanie się przez organ egzekucyjny i organ odwoławczy na okoliczność ustanowienia hipoteki i wywodzenie z niej skutków prawnych przewidzianych w pozbawionym przymiotu konstytucyjności art. 70 § 8 O.p. – jest bezzasadne.

Co istotne w sprawie, organ podatkowy nie złożył skargi kasacyjnej od korzystnego dla Podatnika wyroku, na skutek czego orzeczenie to stało się prawomocne.